تاریخ انقلاب اسلامی با تاریخچه شکل‌گیری و تداوم حیات و نقش بسیج گره خورده است. آینده نیز فرصت‌ها و عرصه‌های بالندگی و نقش‌آفرینی این نهاد تناور و برومند خواهد بود.پیش و بیش از هر سخنی، لازم است تا این سطور را با یاد کردن از مجاهدان راه خدا، شهیدان گرانقدر انقلاب و دفاع مقدس مزین کنم؛ عزیزانی که بدون تردید عزت، شرف و امنیت امروز خود را مدیون فداکاری قهرمانانه آنان هستیم؛ آنانی که قله‌های حماسه و عرفان را درنوردیدند و پاسدار و تضمین‌کننده شرافت و عزت و سربلندی‌ها شدند.
باید به‌خاطر داشت که اگر امروز در عرصه مذاکرات هسته‌ای در برابر چندین قدرت جهانی می‌نشینیم و با عزت و سربلندی، حقوق حقه‌مان را از آنان بازمی‌ستانیم، اگر پس از چند قرن سرسپردگی توانسته‌ایم در برابر ابرقدرت‌های جهان قد علم کنیم و بدون ترس و واهمه با آنها از موضعی برابر و مقتدرانه سخن بگوییم، یقینا بر ایثار و جانفشانی شهدا، جانبازان، آزادگان، رزمندگان و زنان مجاهد بسیجی تکیه داده‌ایم. تدبیر عزت‌مندانه امروز، ریشه در جانبازی و اخلاص دلاورمردان دیروز دارد، به همین دلیل هم می‌توان به منش و روش نمایندگان ایران عزیز در مذاکرات ژنو افتخار و از آنها قدردانی و تشکر کرد.
بسیج در بسیاری از چالش‌ها، نظیر ماه‌های اولیه انقلاب اسلامی، 8سال دفاع مقدس و دوران سازندگی، کارآمدی و کارایی خود را اثبات کرد اما پرسش این است که تا چه حد می‌توان از این توان فوق‌العاده در شرایط امروز جامعه ایران استفاده خردمندانه کرد؟
آنچه در این چند سطر می‌خواهم به آن اشاره کنم، مختصات بسیج در لحظه اکنون اجتماعی و اقتضائات ایفای نقش مؤثر در شرایط حاضر است.
واقعیت آن است که بسیج از بطن نیروهای مردمی و متن تکثر اجتماعی جامعه ایران اسلامی جوشید؛ بستری که تفاوت‌ها و اختلافات فردی، طبقاتی و گروهی را در قالب نوعی یگانگی کنار هم نشاند تا پاسخگوی نیازهای جامعه انقلابی ایران باشد. همین تعین‌یافتن وحدت در عین کثرت بود که توانست به این جمع، بالاترین بهره‌وری و تأثیرگذاری اجتماعی را ببخشد.
از سوی دیگر باید تأکید کرد که پسوند مبارک نام این نهاد، «مستضعفین» است. رمز انتخاب این پسوند، تنها وجهی اسمی، تشریفاتی و نمادین نداشته است، بلکه از حنجره بسیج آوای فروخفته بسیاری از گروه‌های حاشیه‌ای و مستضعف شنیده می‌شد. درواقع بسیج از بطن این ایده قرآنی متولد شده که تا زمانی که مردم خود برای اصلاح امور خویش برنخیزند، شرایط جامعه‌شان بهبود نخواهد یافت. رویکرد مشارکت‌جویانه بسیج، مصداق آیه «ان‌الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» (سوره رعد آیه11) است.
امروز، در شرایطی که متأسفانه فضای اقتصادی، ساحت اجتماعی و وجدان سیاسی جامعه نسبت به سال‌های آغازین انقلاب اسلامی و دفاع مقدس دچار دگرگونی شده و چالش‌هایی نظیر فردگرایی منفعت‌گرایانه و بحران‌های اخلاقی گریبان بخش‌هایی از جامعه ما را گرفته است، الگوی اولیه مشارکت‌جویانه و خالصانه بسیج می‌تواند بر بخش عمده‌ای از این آلام اجتماعی مرهم بگذارد و به‌صورت یک فرهنگ جهادی در حوزه‌های مختلف عمران و آبادی، سلامتی و بهداشت و رونق اقتصادی باری از دوش جامعه بردارد. اگر این هدف محقق شود، می‌توان گفت که بسیج به‌صورتی به‌روز و مؤثر، رسالت خود در دهه چهارم انقلاب را به انجام رسانیده است.
در چنین فضایی، بسیج باید همچنان مدافع اقشار اجتماعی حاشیه‌ای و محذوف باشد، به تقدم نفع اجتماعی بر منافع فردی پای فشارد، تکثر سبک‌های زندگی و گونه‌گونی آرا و افکار را نه به‌عنوان یک تهدید که به‌عنوان یک فرصت، حول محور منافع اسلامی و انقلاب گردهم آورد و نقش خود را به‌عنوان یک نیروی مدنی حافظ منافع عمومی بازیابد.
با دستیابی به چنین اهداف و منشی است که بسیج، نهادی ملی با اثرگذاری فوق‌العاده باقی خواهد ماند و در موقعیت کنونی اجتماعی جامعه ایران، همچنان نقشی مؤثر و مانا خواهد داشت؛ هدفی که تحقق آن، سهمی اساسی در تحول مادی و اخلاقی جامعه و دستیابی به پیشرفتی مبتنی بر عدالت خواهد داشت.این نهاد ارزشمند «بالندگی»، «سرآمدگی»، «تعیین‌کنندگی» و «سرنوشت‌سازی» را مسیر تعالی و کمال خود بداند و روزبه‌روز خدمات و برکاتش را افزون کند تا آسایش و خشنودی و عزت بیش از پیش این ملت بزرگ را فراهم سازد و محور پایایی و پویایی ایران اسلامی عزیزمان باشد.
